Στην διάρκεια της πρώτης εικοσαετίας του 21ου αιώνα που διανύουμε, στην χώρα μας όσο και παγκοσμίως, υπάρχει μια κατακόρυφη αύξηση τόσο των χρηστών του διαδικτύου, όσο και του χρόνου που εκείνοι αφιερώνουν στην πλοήγησή τους σε αυτό. Η πρόσβαση στο διαδίκτυο μπορεί να γίνει μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών, φορητών και σταθερών, μέσω κινητών τηλεφώνων, και μέσω tablets.

Ολοένα και πιο έντονα γίνονται μέρος της ζωής μας τα μέσα κοινωνική δικτύωσης. Πρόκειται για συγκεκριμένες ιστοσελίδες στο διαδίκτυο, όπου ο χρήστης μπορεί να δημιουργεί προσωπικό του λογαριασμό και προφίλ, και μέσω αυτών να βρίσκεται σε επικοινωνία με άλλους χρήστες του διαδικτύου που έχουν λογαριασμούς στις συγκεκριμένες ιστοσελίδες. Από τα πιο γνωστά, και δημοφιλή και στην χώρα μας, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι το Facebook (Φέισμπουκ), το Twitter (Τουίτερ)  και το Instagram (Ίνσταγκραμ).

Στο Facebook ο χρήστης που διαθέτει προσωπικό λογαριασμό, μπορεί να δημιουργήσει φίλους με τους οποίους θα μοιράζεται δημοσιεύσεις, φωτογραφίες, να κοινοποιεί την παρουσία του σε διάφορες περιοχές που βρίσκεται.

Στο Twitter ο χρήστης επίσης μπορεί να δημιουργήσει προσωπικό λογαριασμό, να ακολουθεί άλλους χρήστες και να τον ακολουθούν και εκείνοι, και οι δημοσιεύσεις είναι κυρίως σύντομα γραπτά μηνύματα, συγκεκριμένου αριθμού λέξεων.

Τέλος, με το Instagram, οι χρήστες μοιράζονται μεταξύ τους φωτογραφίες και βίντεο.

Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα πράγματα στην ζωή μας, έτσι και η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει τις θετικές και τις αρνητικές της πτυχές. Στις θετικές της πτυχές σίγουρα συγκαταλέγεται το γεγονός ότι οι αποστάσεις εκμηδενίζονται, ότι μπορεί ο καθένας να δημιουργήσει φίλους από όλα τα μήκη και πλάτη της γης, ότι μπορεί να διατηρεί καθημερινή επαφή με φίλους, συγγενείς, να γνωρίζει σε γενικές γραμμές ποια είναι η πορεία της ζωής τους, ή ακόμα και πως είναι η εξωτερική τους εμφάνιση σήμερα.

Καταθέτοντας μια προσωπική εμπειρία, θα πω συγκεκριμένα ότι πριν από δυο χρόνια, αναζήτησα τρεις φίλους από την παιδική μου ηλικία στην Γερμανία μέσω Facebook. Πληκτρολογώντας τα ονόματά τους μετά από μια αναζήτηση λίγης ώρας, κατάφερα πράγματι να βρω και τους τρεις οι οποίοι μένουν μόνιμα στην Ελλάδα, ένας στην Πρέβεζα, άλλος στην Καβάλα και ο τρίτος στην Ρόδο. Η χαρά μου ήταν πραγματικά μεγάλη, καθώς είχα σχεδόν αποδεχτεί το γεγονός ότι δεν επρόκειτο να συναντηθώ μαζί τους στο μέλλον.

Όμως η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης επιφυλάσσει και αρκετούς κινδύνους. Ειδικότερα στις νεότερες ηλικίες, προεφηβικές ή εφηβικές, που είναι ευάλωτες σε «εξωτερικές» επιρροές.

Πολλοί επιτήδειοι που κρύβονται πίσω από την ανωνυμία του διαδικτύου, μπορεί να επιδιώξουν για ίδιους σκοπούς (προσωπικούς, επαγγελματικούς, δυστυχώς μερικές φορές ακόμα και εγκληματικούς), να επηρεάσουν άλλους χρήστες του διαδικτύου. Δεν είναι λίγες οι φορές που άνθρωποι έχουν εξαφανιστεί, έχουν εξωθηθεί σε εγκληματικές ενέργειες, έχουν απειληθεί ή εκβιασθεί, μέσω του διαδικτύου με τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως έχουμε κατά καιρούς δει τόσο σε εθνικά όσο και διεθνή ΜΜΕ, ακόμα και αυτοκτονίες ανθρώπων έχουν προαναγγελθεί, και μερικές φορές εκτελεστεί, σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο απόλυτος παραλογισμός, και λαμβάνει χώρα τις περισσότερες φορές σε κράτη και κοινωνίες, που θέλουμε να τα αποκαλούμε, ή τα ίδια να αυτοχαρακτηρίζονται, ως προηγμένα.

Από τα παραπάνω είναι προφανές και καθίσταται σαφές, ότι οι όποιες θετικές ή αρνητικές πτυχές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, δεν οφείλονται στα ίδια τα μέσα, την μεθοδολογία ή τον τρόπο λειτουργίας τους, αλλά στο πως οι άνθρωποι τα διαχειρίζονται, και με ποιο σκοπό.

Κάθε άτομο το οποίο στην προσωπική, επαγγελματική ή οικογενειακή του ζωή έχει ανασφάλειες και αδιέξοδα, μπορεί να αναζητήσει διεξόδους στην ανωνυμία του διαδικτύου. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως, αυτό που στην πράξη συμβαίνει, είναι όχι μόνο οι ανασφάλειες και τα αδιέξοδα του κάθε ατόμου να παραμένουν αμετάβλητα, αλλά να διογκώνονται και να γίνονται ανεξέλεγκτα τόσο για τον ίδιο, όσο και για τα οικεία του πρόσωπα που επηρεάζονται έμμεσα (συγγενικά, φιλικά πρόσωπα κλπ).

Από το φιλόξενο βήμα της εφημερίδας ΔΥΤΙΚΑ ΝΕΑ, κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου σε όλους τους άμεσα και έμμεσα ενδιαφερόμενους για το θέμα της ορθής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (παιδιά, νέους ανθρώπους, γονείς, εκπαιδευτικούς, ακόμα και την ίδια την Ελληνική Πολιτεία). Ειδικότερα κατά την καλοκαιρινή περίοδο, που οι σπουδαστικές ή επαγγελματικές υποχρεώσεις είναι λιγότερες και ο ελεύθερος χρόνος όλων μας περισσότερος, σε αυτή την περίοδο είναι που εγκυμονούν οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι.

Πρέπει ως ελληνική κοινωνία να ευαισθητοποιηθούμε, και να σκύψουμε με μεγαλύτερο και πιο ουσιαστικό ενδιαφέρον στο θέμα της χρήσης του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Η σωστή ενημέρωση όλων των εμπλεκόμενων πλευρών επιτρέπει την πρόληψη μελλοντικών κινδύνων. Δεν πρέπει να οδηγήσουμε με δικές μας παραλείψεις την νεολαία της χώρας μας στην αυτοκαταστροφή.

Βεβαίως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν μια μόνο πτυχή του διαδικτύου. Το διαδίκτυο έχει και ενδιαφέρον από άποψη γεωπολιτική, στρατιωτική, οικονομική και ιστορική, μεταξύ άλλων. Ο περιορισμένος χώρος του παρόντος άρθρου δεν μας επιτρέπει να αναφερθούμε σε αυτές τις πτυχές του διαδικτύου, στις οποίες όμως επιφυλασσόμαστε να αναφερθούμε σε μελλοντικό μας άρθρο.

* Ο Κωνσταντίνος Γεννάδης είναι Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο, πτυχιούχος Νομικής των Πανεπιστημίων University of Northumbria at Newcastle της Μεγάλης Βρετανίας, και Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.