του Κωνσταντίνου Γεννάδη

Πολλές φορές στις συναλλαγές μας ως ιδιώτες, για να επιτύχουμε το επιθυμητό και επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, διαπραγματευόμαστε. Χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις είναι τα συμβόλαια αγοράς και πώλησης ακινήτων, επιχειρήσεων, αλλά και τα ιδιωτικά συμφωνητικά μίσθωσης.

Οι συμβαλλόμενοι διατυπώνουν και καταθέτουν τις προτάσεις και τις απόψεις τους, προφορικώς ή εγγράφως, με σκοπό να καταλήξουν σε μια κοινή συμφωνία, η οποία αποτυπώνεται εγγράφως και υπογράφεται από τις ενδιαφερόμενες πλευρές.

Είναι ευρέως γνωστό ότι, η παραβίαση ενός συμφωνημένου όρου (π.χ. σε ένα συμβόλαιο αγοραπωλησίας ή σε ένα ιδιωτικό συμφωνητικό μίσθωσης) παράγει νομικές υποχρεώσεις, και εκείνος που θεωρεί ότι θίγονται τα συμφέροντά του μπορεί να προσφύγει στα αρμόδια δικαστήρια.

Τι γίνεται όμως όταν οι συμβαλλόμενοι δεν καταλήξουν στην κατάρτιση μιας συμφωνίας; Η ανταλλαγή προτάσεων και απόψεων, εγγράφως ή προφορικώς, και γενικότερα όλες οι προπαρασκευαστικές ενέργειες που έχουν σκοπό την σύναψη μιας συμφωνίας (σύμβασης) παράγουν νομικές υποχρεώσεις;

Το Ελληνικό Δίκαιο αναγνωρίζει ότι οι διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο των ιδιωτικών συναλλαγών παράγουν νομικές υποχρεώσεις. Οι σχετικές διατάξεις είναι τα άρθρα 197 και 198 του Αστικού Κώδικα, που αναφέρονται στο θέμα της ευθύνης από τις διαπραγματεύσεις.

Όταν διαπραγματευόμαστε πρέπει να παρέχουμε σαφείς και ειλικρινείς πληροφορίες για το αντικείμενο της σύμβασης. Πρέπει να το κάνουμε αυτό με καλές προθέσεις (καλή πίστη) και σύμφωνα με τις παγιωμένες πρακτικές και αντιλήψεις που επικρατούν στις συναλλαγές (συναλλακτικά ήθη).

Η ματαίωση μιας συμφωνίας κατά το στάδιο των διαπραγματεύσεων, με ευθύνη του ενός συμβαλλομένου, όταν ο άλλος συμβαλλόμενος έχει πειστεί ότι η συμφωνία θα ολοκληρωθεί και έχει προβεί και σε έξοδα που είναι απαραίτητα για την σύναψή της, δημιουργεί αξίωση αποζημίωσης στον συμβαλλόμενο που ζημιώθηκε.

Διαπραγματεύσεις υπάρχουν όμως όχι μόνο στις ιδιωτικές μας συναλλαγές, αλλά υπάρχουν και σε επίπεδο κρατών, και ειδικότερα σε επίπεδο κυβερνήσεων κρατών.

Για παράδειγμα, η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (όπου συναντώνται οι Πρόεδροι και Πρωθυπουργοί των Κρατών – Μελών της Ένωσης) είναι μια διαδικασία πολιτικής διαπραγμάτευσης, και το κοινό ανακοινωθέν που εκδίδεται στο τέλος των εργασιών της Συνόδου Κορυφής είναι η κοινή πολιτική συμφωνία (ένα είδος σύμβασης).

Επίσης, η σύσκεψη των Υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (αγγλικά:Eurogroup), είναι μια διαδικασία πολιτικής και οικονομικής διαπραγμάτευσης, και το κοινό ανακοινωθέν που εκδίδεται στο τέλος των εργασιών του Eurogroup είναι η κοινή πολιτική και οικονομική συμφωνία.

Οι διαπραγματεύσεις δεν είναι σε καμία περίπτωση μια απλή διαδικασία. Έχουν γίνει μάλιστα αντικείμενο μελέτης και αντικείμενο σπουδών σε πολλές χώρες του εξωτερικού, και το ξεκίνημα έχει γίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Συνεπώς τόσο σε επίπεδο ιδιωτικής αλλά και πολιτικής ζωής είναι χρήσιμο και ωφέλιμο να γνωρίζουμε πώς να διαπραγματευόμαστε, για να επιτυγχάνουμε τόσο για εμάς τους ίδιους όσο και την πατρίδα μας τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.